20 grudnia 2021 roku odbył się pierwszy bałtystyczny spacer świąteczny. Było zimno na zewnątrz, ale ciepło na duchu!
Trasa: Krakowskie Przedmieście – Plac Zamkowy – Rynek Starego Miasta
16 grudnia 2021 roku odbyły się warsztaty translatorskie, które poprowadzili dla nas tłumaczka Irena Aleksaitė oraz pisarz i tłumacz Vidas Morkūnas.
Współpraca: Związek Pisarzy Litewskich
14 grudnia 2021 roku odbyły się warsztaty poświęcone litewskiemu folklorowi muzycznemu, które poprowadził etnomuzykolog dr hab. Gustaw Juzala-Deprati.
Współpraca w ramach projektu: Užsienio baltistikos centrų ir Lietuvos mokslo ir studijų institucijų bendradarbiavimo skatinimas
25 listopada 20221 roku odszedł Pan Profesor Michał Hasiuk (1931–2021) germanista, wybitny specjalista z zakresu językoznawstwa bałtyckiego, z którego inicjatywy w roku 1988 powołano filologię litewską, a w roku 2003 – filologię łotewską na Uniwersytecie im A. Mickiewicza w Poznaniu.
Wieloletni kierownik Zakładu Bałtologii, wychowawca kilku pokoleń lituanistów i kadry naukowej, serdeczny kolega językoznawców z litewskich i łotewskich ośrodków naukowych, aktywny uczestnik i organizator bałtystycznego życia naukowego, autor szeregu prac poświęconych głównie gwarom litewskim w Polsce.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem
Komandorskim Orderu Wielkiego Księcia Giedymina, od 2018 roku Członek Honorowy Uniwersytetu Łotewskiego.
Ze smutkiem żegnamy Pana Profesora.
12 listopada 2021 roku w Ambasadzie Republiki Litewskiej (Aleje Ujazdowskie 14) odbyła się prezentacja zbioru poezji Artūrasa Valionisa „Lėta medžiagų apykanta”, którą poprowadziła dr Joanna Tabor.
Fot. dzięki uprzejmości Ambasady Republiki Litewskiej
5 listopada 2021 roku w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Pani Irena Aleksa odebrała z rąk Jego Ekscelencji Ambasadora Republiki Litewskiej w Polsce Pana Eduardasa Borisovasa medal za szerzenie języka litewskiego poza granicami Litwy przyznany przez Ministra Spraw Zagranicznych Litwy Gabrieliusa Landsbergisa.
Serdecznie (i pełni dumy) gratulujemy!
Fot. Birutė Turek
W dniach 22–23 października 2021 roku na Uniwersytecie Wileńskim odbyła się VIII studencko-doktorancka konferencja „Bidges in the Baltics”. W jej trakcie swoje referaty przedstawili również nasi reprezentanci. W przyszłym roku „Bridges” zawitają do Warszawy!
W dniach 18–24 października odbył się festiwal teatrów z Litwy, Łotwy i Estonii BALTIC TRANSFER FESTIVAL. Szczegóły w programie.
W dniach 20-21 września 2021 roku odbyła się (w trybie zdalnym) organizowana przez Zakład Bałtystyki międzynarodowa bałtystyczna konferencja KSZTAŁTY WOLNOŚCI.
We wrześniu 2021 roku monografia naukowa Cmentarz na Rossie w Wilnie – historia, sztuka, przyroda (red. nauk. A. S. Czyż, B. Gutowski, Kraków: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, 2019, wersja polska), której wersję litewskojęzyczną Rasų kapinės Vilniuje. Istorija, menas, gamta tłumaczyła (wspólnie z Gretą Lemanaitė-Deprati) i redagowała dr hab. Inesa Szulska, została wyróżniona nagrodą główną Rektora Uniwersytetu Warszawskiego w Konkursie AKADEMIA 2021 dla najlepszej publikacji akademickiej w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych.
Monografia w wersji elektronicznej (w języku litewskim, Instytut POLONIKA).
We wrześniu 2021 roku ukazał się litewski i łotewski przekład wspomnień Mieczysława Jałowieckiego „Na skraju imperium”, w których przygotowaniu brały udział dwie pracowniczki naszego Zakładu: dr hab. Inesa Szulska (wpółautorstwo przekładu litewskiego, razem z Gretą Lemanaitė-Deprati) oraz mgr Marta Wiślicka (współautorstwo przekładu łotewskiego, razem z Zane Štālą).
https://polonika.pl/wydawnictwo/wydawnictwa-popularnonaukowe/90066889
17 września 2021 roku w Warszawie odbyło się spotkanie Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka z Minister Edukacji, Nauki i Sportu Republiki Litwy Jurgitą Šiugždinienė na temat sytuacji szkolnictwa, w szczególności oświaty polskiej mniejszości narodowej w Republice Litewskiej i litewskiej mniejszości narodowej w Polsce. Tłumaczenie konsekutywne: m. in. dr hab. I. Szulska.
W dniach 13-17 września 2021 roku w Trokach odbyły się kursy doskonalące dla wykładowców ośrodków bałtystycznych spoza Litwy Ieškome naujų lituanistikos studijų strategijų, metodų, darbo formų II. W tym roku w kursach wzięli udział wykładowcy z Czech, Estonii, Finlandii, Gruzji, Niemiec, Polski, Rosji, Ukrainy i Węgier. Warszawską bałtystykę reprezentowały Irena Aleksa, Zofia Mitan-Gawryszewska i Agnieszka Rembiałkowska.
Program kursów obejmował wykłady poświęcone wybranym zagadnieniom nauczania języka litewskiego jako obcego (Rūta Eidukevičienė: Tarptautinė kompetencija ir jos ugdymas (kalbos studijose); Laura Kamandulytė-Merfeldienė: Lietuvių kalba kaip svetimoji – gramatikos mokymosi sunkumai), tradycjom, tendencjom i nowym zjawiskom współczesnej literatury litewskiej (Žydronė Kolevinskienė: 1. Mačernio laikas – tekstai ir kontekstai, 2. Pandeminio laiko literatūra; Aušra Martišiūtė Linartienė: Drama – (ne)tradicinis požiūris; Jūratė Čerškutė: Pastarųjų metų lietuvių prozos tendencijos ir mažas žvilgsnis į negrožinę); warsztaty Rita Juodelienė Scenos kalba – kaip atverti tekstą, oraz z folkloru (Jurgita Macijauskienė-Bonda: Lietuvių liaudies menas – šiaudinių sodų pynimo dirbtuvės), spotkanie z pisarzem Romantasem Kmitą wokół jego najnowszej powieści Remyga (prow. Jūratė Čerškutė), dyskusje okrągłego stołu – o funkcjonowaniu ośrodków lituanistycznych poza Litwą oraz współpracy w ramach międzynarodowego projektu bałtystycznego (z udziałem kierowniczki projektu Giny Kavaliūnaitė Holvoet), a także dwie wycieczki edukacyjne po Trokach i ich okolicach (szlakami pieszym i wodnym).
Organizator: Uniwersytet Witolda Wielkiego (Jurga Trimonytė-Bikelienė, Agnė Balzaitė), Instytut Literatury Litewskiej i Folkloru (Laura Laurušaitė).
Kursy odbyły się w ramach międzynarodowego projektu „Wzmocnienie współpracy pomiędzy ośrodkami bałtystycznymi za granicą i instytucjami naukowymi na Litwie“ (finansowanie: Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej).
We wrześniu 2021 roku semestralne studia częściowe na Uniwersytecie Wileńskim rozpoczęło dwoje naszych studentów: Weronika Moczulak (stypendium w ramach międzynarodowego projektu „Wzmocnienie współpracy pomiędzy ośrodkami bałtystycznymi za granicą i instytucjami naukowymi na Litwie“) oraz Michał Kazimierz Wieczorek (Erasmus).
30 sierpnia 2021 roku zostały ogłoszone nominacje do finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus; decyzją kapituły w siódemce najlepszych znalazła się powieść Ciemność i partnerzy litewskiego pisarza Sigitasa Parulskisa w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz (Czarne: Wołowiec 2020).
W dniach 29 sierpnia-2 września 2021 roku w Międzynarodowym Centrum Dialogu w Krasnogrudzie odbył się ósmy polsko-litewski Sejmik literacki. W seminarium wzięli udział poeci, pisarze, tłumacze z Polski i z Litwy: Antanas A. Jonynas, Simonas Bernotas, Daina Opolskaitė, Dainius Sobeckis, Ričardas Šileika, Ieva Toleikytė, Mindaugas Valiukas, Aistis Žekevičius, Irena Aleksaitė, Kazys Uscila, Jūratė Petronienė, Alina Kuzborska, Zuzanna Mrozikowa, Paulina Ciucka oraz nasi absolwenci i magistranci: Dominika Jagiełka, Emilia Jarnutowska, Anna Krawczyk, Michał Kazimierz Wieczorek.
Program seminarium, oprócz codziennych warsztatów translatorskich, obejmował wykłady Jana Kłoczowskiego (O sztuce przekładu i doświadczeniach tłumacza) i Anny Piwkowskiej (o poezji Anny Achmatowej i Mariny Cwietajewej) oraz spotkanie online z poetką, wydawczynią, animatorka kultury i działaczką społeczną Aleksandrą Zińczuk, a także dwa wieczory literackie – 30 sierpnia w siedzibie wydawnictwa Aušra w Puńsku (z udziałem Sigitasa Birgelisa i Algisa Uzdili), a 31 sierpnia w kawiarni „Piosenka o porcelanie” we Dworze Miłosza w Krasnogrudzie (prow. Irena Aleksaitė i Alina Kuzborska).
Program Sejmiku
Fotorelacje (Ričardas Šileika)
Organizatorzy: Związek Pisarzy Litwy we współpracy z Fundacją Pogranicze i Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach (Agata Szkopińska).
22 lipca 2021 roku Minister Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej Gabrielius Landsbergis odznaczył panią Irenę Aleksę (jaką jedną z dwóch osób z Polski) medalem „Už pasaulio lietuvių nuopelnus Lietuvai” za zasługi dla szerzenia języka litewskiego poza granicami Litwy. Jesteśmy dumni i z całego serca gratulujemy!
Algis Uzdila ir Irena Aleksaitė apdovanoti garbės ženklu „Už pasaulio lietuvių nuopelnus Lietuvai“
W lipcu i w sierpniu 2021 roku nasi studenci uczestniczyli w stypendiowanych wakacyjnych kursach języka litewskiego w Wilnie (Weronika Moczulak – stypendium w ramach międzynarodowego projektu „Wzmocnienie współpracy pomiędzy ośrodkami bałtystycznymi za granicą i instytucjami naukowymi na Litwie“) oraz w Kłajpedzie (Emilia Jarnutowska i Anna Krawczyk; stypendia rządu litewskiego).
W dniach 26-30 lipca 2021 roku w miasteczku Soły (Salos) na Litwie i częściowo zdalnie odbyła się XVIII Międzynarodowa Letnia Szkoła Językoznawcza Academia Grammaticorum Salensis Duodevigesima, połączona z międzynarodową konferencją naukową Further Perspectives on the Baltic Verb. Kierownikiem naukowym akademii jest prof. dr hab. Axel Holvoet.
W tym roku wykładowcami letniej szkoły byli Walter Bisang, Bernhard Wälchli, Simone Mattiola i Matti Miestamo. Wyniki swoich najnowszych badań referowali: Nicole Nau, Birutė Spraunienė, Anna Daugavet, Peter Arkadiev, Kirill Kozhanov, Vladimir Panov, Daria Alfimova, Axel Holvoet, Vaiva Žeimantienė, Liina Lindström, Asta Laugalienė, Judita Giparaitė, Danguolė Kotryna Kapkan, Gina Kavaliūnaitė, Birutė Spraunienė oraz nasz doktorant Paweł Brudzyński.
W ramach Solskiego Festiwalu Muzycznego (Salų muzikos festivalis) wystąpili: Kowieński Kwartet Smyczkowy (Kauno styginių kvartetas); Chris Ruebens, Renata Dubinskaitė i Ričardas Dubinskas (program Melodies of Old Europe).
Organizatorzy: Stowarzyszenie Academia Salensis i Uniwersytet Wileński (w ramach finansowanego z funduszy UE międzynarodowego projektu badawczego The Baltic Verb: Grams, Categories and Domains oraz grantu Litewskiej Rady Nauki); letnia szkoła – org. Axel Holvoet, Gina Kavaliūnaitė-Holvoet, Ringailė Trakymaitė, Vaiva Žeimantienė, festiwal – org. Auksė Ruebens.
Informacje (w tym program i materiały wykładów) – na stronie Stowarzyszenia Academia Salensis.
W dniach 24-27 czerwca 2021 roku w Lublinie odbywał się festiwal Wschód Kultury-Inne Brzmienia, a w jego ramach – spotkania literackie z cyklu Wschodni Express, m.in. premiery dwóch książek bałtyckich: wyboru wierszy Tu mieszkał Jonasz=Čia gyveno Jona Mariusa Burokasa (z litewskiego tłum. Agnieszka Rembiałkowska, wyd. Warsztaty Kultury 2021) oraz zbioru poetyckiego Wilk Jedno Oko = Vilks Vienacis Jurisa Kronbergsa (z łotewskiego tłum. Olga Anna Wiewióra).
Fotorelacja: Wschodni Express 2021 (Piotr Łucjan; kulturaenter.pl)
Premiera Wilka Jedno Oko, 25.06.2021, Olga Anna Wiewióra, Krzysztof Zajas, Ewa Hadrian.
Premiera Tu mieszkał Jonasz, 26.06.2021, Marius Burokas, Agnieszka Rembiałkowska, Rafał Rutkowski.
Widzieć to wiedzieć. Recenzja tomiku wierszy Jurisa Kronbergsa Wilk Jedno Oko (Agnieszka Smarzewska, Przegląd Bałtycki)
Patrz uważnie. Recenzja antologii poezji Mariusa Burokasa Tu mieszkał Jonasz (Agnieszka Smarzewska, Przegląd Bałtycki)
24 czerwca 2021 roku spotkaliśmy się w Międzylesiu na plenerowym (ogródkowym) bałtystycznym wieczorze sobótkowym – Międzywiośnie w Międzylesiu – na żywo! Było wicie wianków, były śpiewy, były tańce…
Od 24 czerwca 2021 roku zaczęła grać nasza playlista Youtube Międzywiośnie Poezji w Warszawie 2021. Ponieważ uczelnia przez cały rok pracowała w trybie zdalnym, a na Litwie festiwal Poezijos pavasaris (Wiosna Poezji) został przełożony na wakacje, znów czytaliśmy Sarnie Grażynie wiersze (ponad 40!) wirtualnie. Tym razem jednak – oprócz polskich przekładów także wersje oryginalne (litewskie i łotewskie). Zapraszamy do oglądania!
Projekt plakatu: Michał Kazimierz Wieczorek.
W dniach 13-20 czerwca 2021 roku w Chutorze Gorajec na Roztoczu odbyły się trzecie Międzynarodowe Spotkania Translatorskie/Artystyczne Gorajec. Temat przewodni Wolność – Białoruś zgłębiały trzy sekcje: literacka (przekładowa), plastyczna (malarsko-fotograficzna) i muzyczna, czyli połączone siły twórcze z Białorusi, Węgier, Polski, Rosji, Łotwy i Ukrainy. W seminarium udział wzięli: Joanna Bernatowicz, Piotr Braszak, Walery Butewicz, Marcin Gaczkowski, Kasia Ioffe, Polina Kozerenko, Maciej Piotrowski, Natalia Rusiecka, Agnieszka Sowińska, Anna Wanik, Karolina Wilamowska, Aleksandra Wojtaszek, Agata Wróbel, Jurij Zawadski, Áron Zöldy, Milana Chyżawska, Denys Chyżawski, Jana Čepa, Małgorzata Kawka, Jan Kaźmierczuk, Zmicier Wajnowski, Anna Waligórska, Siarhei Douhaszau, Andrej Ewdokimow, Aleksej Worsoba, Violeta Nikitnik; wątki bałtyckie doplatali Māris Salējs, Paulina Ciucka i Agnieszka Rembiałkowska.
Program seminarium, oprócz pracy nad tekstami, obejmował prezentacje tematyczne (z bałtyckich – m.in. Māris Salējs o poezji łotewskiej, Paulina Ciucka o poemacie zesłańczym Leonardasa Gutauskasa, Agnieszka Rembiałkowska o stylizowaniu u Birutė Jonuškaitė), nieraz z pokazami filmów (Kasia Joffe, Zmicier Wajnowski). Także: warsztaty z uwalniania głosu (Siarhei Douhaszau – Miadunica!), śpiewu tradycyjnego (Piotr Braszak, pieśń żałobna), kolażu (Anna Waligórska), fotografii otworkowej (Małgorzata Kawka), przepracowywania traum (Kasia Joffe), próby i nagrania do kompozycji zespołów Vuraj i wówczas jeszcze bezimiennego Isna Trio (melorecytacje i tzw. patochórki), plener malarski, dyskusje, spotkanie z Dyskusyjnym Klubem Książki z Cieszanowa (wokół Maranty Birutė Jonuškaitė), zwiedzanie okolic z opowieścią o wielokulturowym dziedzictwie i o historii regionu (Maciej Piotrowski), wycieczkę na łono przyrody z zielarzem Zbigniewem Blizińskim (wykładowcą Gorajeckiego Uniwersytetu Ludowego), wieczorne śpiewy w drewnianej cerkwi (Siarhei Douhaszau, Piotr Braszak), na przesileniowych łąkach i przy ognisku. Efekty tygodniowej pracy zostały pokazane podczas finałowego koncertu-wernisażu w gorajeckiej stodole, wokół mgła i podzwanianie owczarni.
Teksty oryginalne, przekłady literackie i prace plastyczne są publikowane na portalu ROZSTAJE.ART, nagrania – także na kanale YT ROZSTAJE ART. Pierwsza publiczna prezentacja po tegorocznym seminarium odbyła się podczas festiwalu Folkowisko 2021: Wehikuł Czasu w lipcu 2021 roku (Scena Literacka, Scena Muzyczna); w kolejnych miesiącach zrodzony w Gorajcu „z mgły i poezji” zespół Isna Trio w stałej eskorcie rozstajowej odbywa tournée po Europie (m.in. wyszehradzkiej).
Wolność na Rozstajach – uniwersał gorajecki (Marcin Gaczkowski, portal rozstaje.art)
Sapnavau, kad tau skauda (Isna Trio: kompozycja do wiersza litewskiego poety Dainiusa Dirgėli, prawykonanie festiwalowe)
Organizatorzy: Stowarzyszenie Folkowisko (koordynator i kierownik projektu – Maciej Piotrowski), Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Klášter Broumov – Vzdělávací a kulturní centrum (Czechy), Tradycyja / ЭтнаТрадыцыя (Białoruś), ArsforArt (Słowacja) i MISZJE (Węgry). Patroni medialni: Белсат TV/Biełsat po polsku oraz magazyn Fabularie. Finansowanie: Miedzynarodowy Fundusz Wyszehradzki.
1 czerwca 2021 roku na portalu pisarze.pl został opublikowany miniwybór wierszy Dalii Tamošauskaitė w przekładzie naszej magistrantki Anny Krawczyk. To pierwsze przekłady twórczości litewskiej poetki na język polski.
W dniach 17-23 maja 2021 roku we Wrocławiu odbył się 6. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius. W tym roku gościem honorowym była Litwa. Nagrania transmisji na żywo dwóch spotkań z gośćmi z Litwy są udostępnione na FB Wrocławskiego Domu Literatury:
1. Spotkanie z poezją litewską: z Tomasem Venclovą rozmawia Andrzej Zawada, 20.05.2021 (po polsku);
2. Spotkanie z poezją litewską: Giedrė Kazlauskaitė, Ernestas Noreika, Agnė Žagrakalytė, Waldek Mazur i Agnieszka Rembiałkowska, 21.05.2021 (po polsku i po litewsku, z tłumaczeniem konsekutywnym).
Almanach festiwalowy, zawierający m.in. wiersze Tomasa Venclovy w przekładzie Beaty Kalęby oraz przełożone przez Agnieszkę Rembiałkowską esej Neringi Butnoriūtė, wiersze i komentarze Giedrė Kazlauskaitė, Ernestasa Noreiki i Agnė Žagrakalytė, do pobrania tutaj: PDF ALMANACH 6 MFP SILESIUS.
20 maja 2021 roku zostały ogłoszone nominacje XVI edycji Nagrody Literackiej Gdynia; decyzją kapituły w finałowej piątce w kategorii przekładów znalazła się powieść Maranta litewskiej pisarki Birutė Jonuškaitė w przekładzie Agnieszki Rembiałkowskiej (Pogranicze: Sejny 2020).
20 maja 2021 roku zostały ogłoszone wyniki wiosennego konkursu Litewskiego Instytutu Kultury (Lietuvos kultūros institutas) na dofinansowanie przekładów literatury litewskiej. Oto wyróżnione propozycje polskich tłumaczy i wydawnictw:
1) w kategorii publikacji książkowych (w tym książki ilustrowane):
Birutė Jonuškaitė, powieść Maestro, tłum. Joanna Tabor, wyd. Pogranicze;
Daina Opolskaitė, zbiór opowiadań Dienų piramidės, tłum. Kamil Pecela, wyd. Marpress;
Evelina Dačiūtė, Aušra Kiudulaitė, Laimė yra lapė, tłum. Joanna Tabor, wyd. Adamada;
Julius Keleras, Vanda Padimanskaitė, 66 istorijos, tłum. Zuzanna Mrozikowa, wyd. Convivo;
2) w kategorii tłumaczeń próbnych:
Dalius Jonkus, artykuł Kultūros samprata Antano Maceinos filosofijoje ir kultūros fenomenologijos galimybės, tłum. Kamil Pecela;
Julius Keleras, wiersze z tomu Nepaliekantis miestas, tłum. Paulina Ciucka.
19 maja 2021 roku odbyła się premiera polskiego przekładu kultowej powieści Mleko matki wybitnej łotewskiej pisarki Nory Iksteny (oryg. Mātes piens; z łotewskiego przełożył Daniel Łubiński). Więcej – na stronie wydawcy: Sonia Draga.
Recenzja Agnieszki Smarzewskiej: Macierzyństwo kontra władza (Przegląd Bałtycki).
7 maja 2021 roku odbył się IV Quiz Internetowy Towarzystwa Języka Litewskiego (Ketvirtoji internetinė Lietuvių kalbos draugijos viktorina). W quizie wzięło udział 591 osób, w tym 27 spoza Litwy (a 7 z Polski). Wśród laureatów I miejsca (co oznacza 25 poprawnych odpowiedzi na 25 pytań; taki wynik osiągnęło tylko 20 uczestników quizu) w tym roku jest troje naszych magistrantów: Emilia Weronika Jarnutowska, Anna Krawczyk i Michał Kazimierz Wieczorek. Duma i gratulacje!
Organizator: Towarzystwo Języka Litewskiego (Lietuvių kalbos draugija), z okazji świętowanego na Litwie Dnia Języka, Książki i Przywrócenia Czcionki Łacińskiej (Spaudos atgavimo, kalbos ir knygos diena).
W dniach 1-14 maja 2021 roku w Międzynarodowym Centrum Pisarzy i Tłumaczy w Nidzie i częściowo zdalnie odbyły się polsko-litewskie warsztaty translatorskie Literatūros vertimų virtuvė = Przekładalnia literacka. W warsztatach wzięli udział młodzi tłumacze z Polski – nasi magistranci Anna Krawczyk, Emilia Jarnutowska, Michał Wieczorek – oraz z Litwy – Jūratė Petronienė, Karolina Slotvinska; wykładowcami byli Irena Aleksaitė, Vytautas Dekšnys i Agnieszka Rembiałkowska.
Tłumacze pracowali w podgrupach językowych: grupa polska przygotowywała przekłady wokół antologii Žemė oraz przekłady wierszy współczesnych poetów litewskiego Pomorza, a grupa litewska – przekłady utworów Anny Piwkowskiej, Jacka Gutorowa, Wojciecha Bonowicza, Tymoteusza Karpowicza, Marcina Sendeckiego, Andrzeja Strumiłły. Ponadto program warsztatów obejmował m.in. wykłady dr. Marijusa Šidlauskasa (Uniwersytet Kłajpedzki; Poetai žemininkai: tradicija ir kontekstai = Poeci-twórcy antologii Žemė: tradycja i konteksty) i dr Małgorzaty Kasner (Instytut Slawistyki PAN; Poeta burz i huraganów: Juozas Kėkštas i ziemianie = Audrų ir vėtrų poetas: Juozas Adomavičius-Kėkštas ir žemininkai), spotkanie z nidzką poetką Daivą Molytė-Lukauskienė, wycieczki szlakiem poczty, pozyskiwania bursztynu, kultury kurortowej (Juodkrantė, prow. Arūnas Balna) i literackiego dwudziestolecia międzywojennego (Kłajpeda, prow. Rasa Miuller), wizytę w Bibliotece im. I. Simonaitytė w Kłajpedzie ze zwiedzaniem wystawy Poetai ir rašytojai medaliuose Algirdasa Bosasa oraz finałową publiczną prezentację przekładów warsztatowych w Nidzie.
Przekłady projektowe (Poruszenie Ziemi = Išjudinta Žemė. Wybór wierszy i prozy twórców antologii Žemė w przekładzie na język polski oraz Wiersze i wrony) są prezentowane na stronach projektu (www.klavb.lt i www.tvrc.lt), w kłajpedzkim czasopiśmie Durys oraz na Kłajpedzkich Targach Książki jesienią 2021 roku.
Partnerzy projektu: Okręgowa Biblioteka Publiczna im. I. Simonaitytė w Kłajpedzie (koordynator: Jolita Latakienė) & Zakład Bałtystyki Uniwersytetu Warszawskiego (koordynator: Agnieszka Rembiałkowska); Instytut Polski w Wilnie; Biblioteka Publiczna im. V. Miliūnasa w Neryndze. Finansowanie projektu: Litewska Rada Kultury (Lietuvos kultūros taryba). Za konsultacje i cenne uwagi dotyczące twórców antologii Žemė tłumacze serdecznie dziękują dr. hab. Inesie Szulskiej, dr Małgorzacie Kasner, dr. Marijusowi Šidlauskasowi oraz wszystkim współuczestnikom warsztatów.
W maju 2021 roku w internetowym magazynie Drobiazgi ukazał się miniwybór wierszy litewskiej poetki Grety Ambrazaitė w przekładzie Pauliny Ciuckiej.
24 kwietnia 2021 roku odbył się (online) Dzień Otwarty na UW: https://www.uw.edu.pl/dzien-otwarty-uw-2021-online/. Program „wirtualnego stoiska bałtystycznego” obejmował m.in. spotkania informacyjne, lekcje pokazowe języków bałtyckich: Zagadaj do sąsiada (litewski, prow. Paweł Brudzyński), Czym się różni smok od kwiatka? (łotewski, prow. Alicja Kosim) i czaty.
Na YT pojawił się nowy filmik (4 min): Poznaj bałtystów z UW, w którym wystąpili nasi studenci, doktoranci i absolwenci, a Ida Zalewska stworzyła minikomiks o tym, czym jest i czym nie jest bałtystyka 😉
Organizacja: Koło Naukowe Bałtystów UW i przyjaciele.
Od 15 kwietnia do 15 maja 2021 roku w Warszawie i w odmętach sieci trwała akcja Wiersze w mieście. Wśród 20 krajów uczestniczących w V edycji projektu poetycko-translatorskiego w przestrzeni miasta (temat 2021: WSPÓLNOTA) była również Litwa. Reprezentował ją wiersz *** [wczytuję się w ciebie] Mariusa Burokasa w przekładzie Agnieszki Rembiałkowskiej; czytają Rasa Rimickaitė i Paweł Iwanicki.
Więcej (teksty, audio, filmy, wydarzenia towarzyszące, akcje społeczne): www.wierszewmiescie.eu; FB.
Organizatorzy: europejskie instytuty kultury i działy kulturalne ambasad (w tym: Litewski Instytut Kultury) zrzeszone w EUNIC Warszawa; Miasto Stołeczne Warszawa, Staromiejski Dom Kultury; w partnerstwie z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury.
Wokół Wielkanocy 2021 roku studenci bałtystyki pod kierunkiem Ireny Aleksy stworzyli serię pisanek woskiem malowanych, z tradycyjnymi bałtyckimi ornamentami. Podobno wystarczy ozdobić w ten sposób – bagatela – 200 pisanek, a szczęście i zdrowie zapewnione!
Oto pandemiczne dzieła naszych studentów 🙂
31 marca 2021 roku w Pracowni Polsko-Bałtyckich Kontaktów Kulturowych odbyło się (online) spotkanie: Polskie i światowe kino oczami aktora Andrisa Keišsa.
Andris Keišs jest jednym z najpopularniejszych łotewskich aktorów, znanym z wielu różnorodnych ról w kinie oraz teatrze. Zagrał w oskarowym filmie Niemiłość Andrieja Zwiagincewa, w Polsce zaś pracował ostatnio z reżyserem Patrykiem Vegą.
Spotkanie poprowadziła dr Sandra Užule-Fons.
30 marca 2021 roku z inicjatywy Koła Naukowego Bałtystów odbyły się przedświąteczne warsztaty z tworzenia sodasów (sadów, pająków), które poprowadziła Gina Pilipavičiūtė-Gugała.
W marcu 2021 roku w krakowskim kwartalniku Czas Literatury 1 (13) / 2021 ukazał się przekład Milczenników (lit. Tylaraščiai) litewskiego prozaika i performera Rolandasa Rastauskasa (tłum. Kamil Pecela).
W marcu 2021 roku nakładem wydawnictwa Karta ukazała się książka Jak zostaje się albinosem. Wojna w Afganistanie oczami sowieckiego żołnierza 1979-1981 (oryg. Kaip tampama albinosais) Zigmasa Stankusa, przetłumaczona z języka litewskiego przez Jana Sienkiewicza.
1 marca 2021 roku w ramach Europejskiego Dnia Języków Agnieszka Rembiałkowska przeprowadziła dla uczniów LXIII LO im. Lajosa Kossutha w Warszawie zdalną lekcję pt. „Z czym się je cepeliny? – o Litwie, języku litewskim i litwomaniakach”.
24 lutego 2021 roku odbyła się zdalna premiera powieści „Silva rerum III” Kristiny Sabaliauskaitė w przekładzie Kamila Peceli (Wydawnictwo Literackie 2021). Nagranie ze spotkania z Kristiną Sabaliauskaitė (po polsku, moderator: Michał Nogaś) – dostępne na FB.
Kamil Pecela: Zagubienie i poszukiwanie. O III części Silva rerum Kristiny Sabaliauskaitė (Przegląd Bałtycki)
Agnieszka Smarzewska: Barok w płomieniach (Przegląd Bałtycki)
.
W dniach 22-28 lutego 2021 roku na Litwie odbył się – jako swoista wirtualna odsłona odwołanych ze względu na pandemię Wileńskich Targów Książki – zdalny festiwal Tydzień Książki (Knygų savaitė). Nagrania ze spotkań autorskich, dyskusji panelowych i prezentacji książek są dostępne na stronie Mediateki LRT.
Miedzy innymi – dwa spotkania z wątkami polsko-litewskimi:
1. „Traktat poetycki z moim komentarzem” w dwóch Miłoszowych językach (przekład litewski – Tomas Venclova; Vilnius: Apostrofa 2021), czyli Mindaugas Kvietkauskas rozmawia z Tomasem Venclovą i Aleksandrem Fiutem (po litewsku i częściowo po polsku).
2. Pierwszy litewski wywiad po noblu:), czyli Kristina Sabaliauskaitė rozmawia z Olgą Tokarczuk (po polsku; m.in. o powieści historycznej – wokół litewskiego wydania „Biegunów” i „Ksiąg Jakubowych” oraz polskiego wydania „Silva rerum III”).
21 lutego 2021 roku, w Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, na Litwie zostały ogłoszone wyniki plebiscytu na Słowo roku i Powiedzenie roku, organizowanego przez Towarzystwo Języka Litewskiego (Lietuvių kalbos draugija), Instytut Języka Litewskiego (Lietuvių kalbos institutas) i portal Alfa.lt. Więcej o litewskich słowach pandemicznych – na stronie SłowaNaCzasie.uw.edu.pl (przy współudziale Agnieszki Rembiałkowskiej).
Litewskie słowa roku: MELAGIENA 'łżewieść’ i KAUKĖ 'maska’ (oraz przemytnicy książek)
W lutym 2021 roku semestralne studia częściowe na Uniwersytecie Wileńskim rozpoczęła nasza studentka Waleria Gawrylenkowa (stypendium w ramach międzynarodowego projektu „Wzmocnienie współpracy pomiędzy ośrodkami bałtystycznymi za granicą i instytucjami naukowymi na Litwie“).
3 lutego 2021 roku w litewskiej telewizji publicznej, w programie „Labas rytas, Lietuva” (Dzień dobry, Litwo), dr Jūratė Čerškutė przedstawiła najnowsze litewskie wydania polskich noblistów:
1. Olga Tokarczuk: „Praamžiai ir kiti laikai” [Prawiek i inne czasy], tłum. Vyturys Jarutis, Vilnius: LRSL 2021 (wydanie II poprawione).
2. Czesław Miłosz: „Poetinis traktatas su mano komentarais = Traktat poetycki z moim komentarzem” (edycja dwujęzyczna), tłum. Tomas Venclova, Vilnius: Apostrofa: 2021.
Nagranie (po litewsku): „Knygų apžvalgoje” – Jūratės Čerškutės rekomendacijos.
20 stycznia 2021 roku dr hab. Inesa Szulska uczestniczyła w zdalnych kursach doskonalących dla wykładowców ośrodków lituanistycznych spoza Litwy. Program kursu obejmował wykłady: „Žvilgsnis į lietuvių kalbos kaip užsienio mokymą su vadovėliu Learn and Speak Lithuanian“ (dr Teresė Ringailienė), „Lituanistikos duomenų bazė mokslo sklaidai“ (doc. dr Ingė Lukšaitė, prof. dr Rūta Petrauskaitė, Lina Bloveščiūnienė, Nijolė Kolesinskienė) oraz „Lietuvos kūrybinė fotografija: saviti bruožai ir globalūs kontekstai“ (doc. dr Tomas Pabedinskas).
Organizator kursów: Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie, w ramach międzynarodowego projektu „Wzmocnienie współpracy pomiędzy ośrodkami bałtystycznymi za granicą i instytucjami naukowymi na Litwie“ (finansowanie: Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej), którego partnerem jest nasza katedra.
13 stycznia 2021 roku w siedzibie Republiki Litewskiej w Warszawie upamiętniono 30. rocznicę tragicznych wydarzeń pod wieżą telewizyjną w Wilnie – odbyła się zdalna premiera filmu dokumentalnego „Litwa będzie wolna / Lietuva bus laisva”. W spotkaniu wzięli udział m.in. ambasador Republiki Litewskiej w Polsce JE Eduardas Borisovas i reżyserka filmu Vita Drygas-Niewińska (tłumaczenie konsekutywne – Agnieszka Rembiałkowska).
Koordynatorką produkcji była dr Mirijana Kozak; napisy litewskie i polskie do filmu opracowali Vyturys Jarutis i Agnieszka Rembiałkowska; rozstawienie napisów angielskich – Michał Kazimierz Wieczorek.
Film w całości dostępny na YT: „Litwa będzie wolna / Lietuva bus laisva”.
11 stycznia 2021 roku w ramach spotkań Pracowni Polsko-Bałtyckich Kontaktów Kulturowych odbyła się (online) prelekcja „Przedsiębiorczość społeczna młodego pokolenia na Łotwie”. Gościem Pracowni był Joren Dobkiewicz – ekspert ds. przedsiębiorczości w Radzie miasta Daugavpils, dyrektor NGO New East, kierownik projektów „Media Lab”, „Lavka” oraz innych.
7 stycznia 2021 roku nasza magistrantka Emilia Jarnutowska (pod opieką dr Justyny Prusinowskiej) wygłosiła zdalny wykład dla studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu na temat polskich przekładów literackich z litewskiego i łotewskiego w XXI wieku.
6 stycznia 2021 roku nasz magistrant Nikołaj Korgol-Sowiński (I rok II stopnia) został laureatem III miejsca w przeprowadzonym na Litwie Konkursie na najlepszą pracę kwalifikacyjną (licencjacką lub magisterską) w dziedzinie szeroko pojmowanej problematyki Wileńszczyzny. Wyróżnienie uzyskał na podstawie pracy licencjackiej „Obraz pogranicza w książce Mieczysława Jałowieckiego »Na skraju Imperium i inne wspomnienia«” (pod opieką dr hab. Inesy Szulskiej). Jest to jedyna wyróżniona praca o profilu humanistycznym spoza grona absolwentów wyższych uczelni z Litwy.
Organizatorem Konkursu było Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy.
Lista laureatów (finał wywiadu z Wojciechem Stankiewiczem, prezesem SNPL)
W styczniu 2021 roku studenci I roku I stopnia Kacper Hermann i Przemysław Podleśny – jako stypendyści rządu litewskiego – uczestniczyli w 4-tygodniowych zdalnych zimowych kursach języka litewskiego na Uniwersytecie Wileńskim i na Uniwersytecie Kłajpedzkim.
W styczniu 2021 roku w sprzedaży pojawił się 40., niemal w całości poświęcony Litwie, numer kwartalnika „Herito” (3/2020), a w nim – wśród innych znakomitych tekstów, 272 strony! – esej „Mistrz wiecznego ruchu” Mindaugasa Kvietkauskasa w przekładzie Joanny Tabor oraz artykuł „Wileńska opowieść Mikalojusa Vorobjovasa” Małgorzaty Kasner. Więcej na stronie wydawcy (Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie).