16 grudnia 2015 spotkaliśmy się na bałtystycznej wigilii, którą – zgodnie z naszą tradycją – przygotowali studenci II roku. Były życzenia, zabawy i wspólne śpiewanie kolęd, oczywiście w trzech językach.
12 grudnia 2015 roku Koło Naukowe Bałtystów zorganizowało pokaz filmu muzycznego V. Lekavičiusa „Paskutiniai Brėmeno muzikantai” („Ostatni muzykanci z Bremy”), do którego polskie napisy opracowali nasi studenci pod opieką mgr Agnieszki Rembiałkowskiej. Publiczność dopisała, film wzbudził duży entuzjazm, a piosenka „Būk mano varpeliu” („Bądź mym dzwoneczkiem”) ma szansę zostać nieoficjalnym hymnem bałtystyki.
7 grudnia 2015 roku odbył się wieczór poezji Salomėji Nėris. Organizatorem spotkania było koło naukowe „Dialog kultur” działające przy Katedrze Studiów Interkulturowych UW, ale udział w nim wzięli także bałtyści. Mgr Agnieszka Rembiałkowska i dr Joanna Tabor opowiedziały o biografii i twórczości poetki, zaś Jonas Jankauskas (student II roku) odczytał wiersze Nėris po litewsku.
29 listopada 2015 roku w kościele Monastycznych Wspólnot Jerozolimskich przy ul. Łazienkowskiej 14 odbył się zorganizowany przez Ambasadę Republiki Łotewskiej koncert adwentowy. Utwory Bacha, Sibeliusa, Paganiniego i innych zagrały Renāte Stivriņa (organy) i Santa Stivriņa (skrzypce).
19 listopada 2015 roku z inicjatywy Koła Naukowego Bałtystów odbył się wykład dra Tomasza Jędrzejewskiego: „Dziady – obrzęd, dzieło, projekt. O czym pisał i co napisał Mickiewicz”. Wykład spotkał się z tak dużym zainteresowaniem – dopisali zarówno bałtyści, jak i poloniści – że trzeba było go przenieść do większej sali. Oby więcej takich wspólnych bałtystyczno-polonistycznych projektów!
17 listopada 2015 roku w Litewskim Centrum Kultury odbyło się otwarcie wystawy malarstwa zorganizowanej dla uczczenia 250. rocznicy urodzin malarza, kompozytora i dyplomaty Michała Kleofasa Ogińskiego. Wernisaż uświetnił koncert litewskiej pianistki Šviesė Čepliauskaitė, która zagrała utwory Ogińskiego, w tym słynnego poloneza „Pożegnanie Ojczyzny”.
9 listopada 2015 roku w sali Balowej Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich odbyły się uroczyste obchody jubileuszu 25-lecia warszawskiej bałtystyki. Rozpoczęło je sympozjum naukowe, podczas którego referaty o szeroko pojętej tematyce bałtystycznej zaprezentowali przedstawiciele studentów, absolwentów, doktorantów i pracowników Katedry. Pierwszą sesję poprowadził prof. Axel Holvoet, zaś drugą – dr Monika Michaliszyn. Program sympozjum znajduje się tutaj. Po zakończeniu sesji naukowej rozpoczęły się oficjalne uroczystości. Zebranych powitali kierownik Katedry prof. dr hab. Romuald Huszcza oraz dziekan Wydziału Polonistyki prof. dr hab. Zbigniew Greń, który przypomniał obecnym o roli społeczno-kulturowej, jaką odgrywają jednostki podobne naszej, wspierające kooperację europejską poprzez kształcenie „żywych pomostów” pomiędzy narodami. Następnie głos zabrał JE ambasador Republiki Litewskiej, pan Šarūnas Adomavičius, który podkreślił, jak bardzo skorelowane było odzyskanie przez Litwę niepodległości ze wzrostem zainteresowania jej kulturą zagranicą – a więc także z powstaniem naszej bałtystyki. Pan Ambasador, wraz z najlepszymi życzeniami dla całej Katedry, przekazał listy z podziękowaniami i wyrazami uznania od litewskiego Ministerstwa Kultury dla inicjatorów powstania warszawskiej bałtystyki: prof. Elżbiety Smułkowej, prof. Wojciecha Smoczyńskiego oraz prof. Axela Holvoeta. Kolejny z gości honorowych, JE Ambasador Republiki Łotewskiej, pan Ilgvars Kļava, zwrócił uwagę na potrzebę dalszego pogłębiania współpracy między naszymi narodami; wspomniał wyzwania, z jakimi zarówno Polska, jak i Łotwa zmagały się na początku lat 90. XX w., mówił też o wspólnych aspiracjach unijnych po obaleniu reżimu komunistycznego. Następnie zarys dziejów Katedry przedstawił prof. dr hab. Axel Holvoet. Po nich nie zabrakło wspomnień o charakterze bardziej osobistym – przywołali je zarówno goście honorowi, założyciele Katedry: prof. dr hab. Elżbieta Smułkowa i prof. dr hab. Wojciech Smoczyński, jak i byli pracownicy oraz współpracownicy: dr Małgorzata Kasner, attaché kultury Litwy Rasa Rimickaitė i dr hab. Norbert Ostrowski. Na koniec dr Joanna Tabor, w imieniu absolwentów i studentów bałtystyki, złożyła serdeczne podziękowania pracownikom Katedry, który współpracują z nią od samego początku: pani Irenie Aleksie, dr Annie Romančuk, dr Nijoli Birgiel, dr Mirijanie Kozak, prof. Axelowi Holvoetowi i prof. Henrykowi Lulewiczowi. Część oficjalna uroczystości jubileuszowych została zakończona koncertem muzyki dawnej w wykonaniu Tadeusza Czechaka (lutnia, symfonia) oraz Anny Głażewskiej (portatyw, citola). Zdjęcia z jubileuszu można obejrzeć w galerii.
6 listopada 2015 roku w Galerii Foksal w Warszawie odbył się wernisaż wystawy „EXIT / Resurrection”, pierwszej indywidualnej wystawy w Polsce litewskiego artysty Dainiusa Liškevičiusa (kurator: Justyna Wesołowska). Organizator: Galeria Foksal. Na początku listopada 2015 roku rozstrzygnięty został konkurs na plakat z okazji 25-lecia bałtystyki. Wygrał projekt Marcelego Łagody (I rok mag.), wyróżnienia dostali natomiast Paula Pietraszuk (I rok mag.) i Michał Michałowski (I rok lic.). Serdecznie dziękujemy i gratulujemy!
Projekt Marcelego
Projekt Pauli
Projekt Michała (fotografia oryginału, który jest obrazem na tekturze)
W październiku 2015 roku Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie otworzyło kolejny sezon Seminarium Bałtyjskiego. Szczegóły znajdują się tutaj.
W dniach 28-31 października 2015 r. w Wilnie odbył się XII Międzynarodowy Kongres Bałtystyczny (pod honorowym patronatem Prezydent Republiki Litewskiej Dalii Grybauskaitė). Warszawską bałtystykę reprezentowali prof. dr hab. Axel Holvoet (temat wykładu plenarnego: „Some recent advances in Baltic Grammar”) oraz dr Monika Michaliszyn (temat wystapienia: The role of Kolbuszewski’s family in the developement of Polish Latvian literary translation”). Główny organizator: Uniwersytet Wileński. Strona internetowa Kongresu: http://www.baltistukongresas.flf.vu.lt/index.php/lt/apie-kongresa.
W dniach 26-27 października 2015 roku w Wilnie odbyła się międzynarodowa konferencja „Jaunieji humanitarai ir Kazimieras Būga” („Młodzi humaniści i Kazimieras Būga”). Organizatorzy: Instytut Języka Litewskiego i Litewska Akademia Nauk. Informacje i program: http://www.lki.lt/LKI_LT/index.php?option=com_content&view=article&id=966&catid=1&Itemid=2.
22 października 2015 roku, w ramach krakowskich Targów Książki, na których Litwa była gościem honorowym, odbyło się spotkanie tłumaczy literatury litewskiej z polskimi wydawcami, mające na celu zaprezentowanie wydawcom najciekawszych litewskich książek. Wśród siedmiorga zaproszonych do współpracy tłumaczy były cztery przedstawicielki bałtystyki: Paulina Ciucka, Małgorzata Gierałtowska, Agnieszka Rembiałkowska i Joanna Tabor.
Na pierwszym zdjęciu: bałtystyczna delegacja z filozofem Leonidasem Donskisem, który prezentował na targach swoją książkę przełożoną przez Małgorzatę Gierałtowską.
Od października do grudnia 2015 roku w ramach festiwalu Sezon Kultury w Krakowie odbył się szereg imprez promujących kulturę litewską. Szczegółowy program znajduje się tutaj.
W dniach 2-3 października 2015 roku w Wilnie odbyła się trzecia już Międzynarodowa Studencka Konferencja Naukowa „Bridges in the Baltics”. Pierwsza konferencja odbyła się w Tartu we wrześniu 2013 r., a druga w Rydze w październiku 2014 r. Konferencje te stanowią swoistą kontynuację zapoczątkowanych w 2008 r. w Petersburgu spotkań naukowych „Baltų dienos ir baltosios naktys“; biorą w nich udział studenci I, II i III stopnia. Warszawską bałtystykę reprezentowały mgr Emilia Pomiankiewicz i mgr Joanna Bożeńska, które wygłosiły referat „Collecting data on Latvian Sign Language. Classifiers and non-manual elements”. Organizatorzy: m.in. Uniwersytet Wileński, Uniwersytet łotewski w Rydze, Uniwersytet w Tartu. Informacje (m.in. program konferencji, streszczenia referatów i zdjęcia): http://www.keelekeskus.ut.ee/et/baltistika/third-baltic-student-conference-bridges-baltics-vilnius-2015.
W dniach 30 września-3 października 2015 roku w Kiejdanach (Litwa) odbyło się siódme międzynarodowe seminarium tłumaczy literatury pięknej. Program seminarium obejmował wykłady poświęcone najnowszej literaturze litewskiej (Jūratė Sprindytė, Virginija Cibarauskė, Goda Dapšytė, Kęstutis Urba), dyskusje, warsztaty translatorskie, spotkania z przedstawicielami litewskich instytucji kultury i autorkami projektów popularyzujących literaturę litewską za granicą (Aušrinė Žilinskienė, Kotryna Pranckūnaitė, Vytenė Muschick, Marija Čepaitytė), pokazy filmów, spektakl teatralny, spotkania autorskie (Undinė Radzevičiūtė, Gytis Norvilas, Laima Vince) oraz wycieczkę „Kiejdany literackie” (w towarzystwie poety Gytisa Norvilasa). W seminarium wzięła udział m. in. współpracująca z Zakładem Bałtystyki mgr Małgorzata Gierałtowska. Organizator: Litewski Instytut Kultury (Lietuvos kultūros institutas). Program seminarium: http://lithuanianculture.lt/projektai/verteju-seminaras-kedainiuose.
29 września 2015 roku powitaliśmy nowych bałtystów – świeżo przyjętych studentów I roku. W spotkaniu uczestniczyli też przedstawiciele Koła Naukowego Bałtystów, którzy opowiedzieli o swoich studenckich doświadczeniach i oprowadzili młodszych kolegów po kampusie.
W dniach 17-20 września 2015 roku we Dworze Miłosza (siedzibie Międzynarodowego Centrum Dialogu) w Krasnogrudzie, zanurzonym jeszcze w atmosferze sierpniowej Wioski Budowniczych Mostów, odbył się trzeci już „Sejmik Literacki”. W spotkaniu wzięli udział attaché ds. kultury Republiki Litewskiej w Polsce Rasa Rimickaitė, litewscy poeci i tłumacze (Eugenijus Ališanka, Vladas Braziūnas, Sigitas Birgelis, Dainius Gintalas, Gintaras Grajauskas, Antanas A. Jonynas, Birutė Jonuškaitė, Mindaugas Valiukas, Ričardas Šileika, Nojus Šileika, Irena Aleksaitė, Vyturys Jarutis, Kazys Uscila), badacze i tłumacze polscy (Alina Kuzborska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Tomasz Błaszczak z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie), warszawską bałtystykę reprezentowali Paulina Ciucka, Jonas Jankauskas i Agnieszka Rembiałkowska. Program Sejmiku obejmował przede wszystkim intensywne warsztaty literacko-translatorskie, podczas których omawiano polskie przekłady utworów N. Miliauskaitė, G. Grajauskasa (tłum. A. Kuzborska), R. Stankevičiusa (tłum. J. Jankauskas) oraz V. Braziūnasa, M. Valiukasa (tłum. A. Rembiałkowska), B. Jonuškaitė, S. Birgelisa, A. A. Jonynasa, N. Šileiki (tłum. P. Ciucka, która zorganizowała podczas zajęć quiz „Kto rozpozna wiersz na podstawie przekładu?“), a także litewski przekład fragmentów powieści „Widnokrąg“ W. Myśliwskiego (tłum. V. Jarutis). Dyskutowano również o polskim wydaniu monografii E. Aleksandravičiusa „Antanas Baranauskas. Szlak wieszcza“ (tłum. J. Rogoża, T. Błaszczak, 2014, Sejny: Fundacja Pogranicze, Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów“). 18 września uczestnicy Sejmiku spotkali się z Laurynasem Vaičiūnasem, dyrektorem wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu; wieczorem, po warsztatach żarliwie kibicowali koszykarskiej reprezentacji Litwy podczas meczu z Serbią. 19 września, w krasnogrudzkiej kawiarni literacko-artystycznej „Piosenka o porcelanie” odbył się poprowadzony przez R. Rimickaitė, A. A. Jonynasa i B. Jonuškaitė kameralny wieczór poezji litewskiej, podczas którego w wersji oryginalnej i w polskim przekładzie zostały zaprezentowane wiersze obecnych na warsztatach poetów litewskich, w tym debiutancki utwór Nojusa Šileiki. Wieczór zakończyła ceremonia przekazania Międzynarowemu Centrum Dialogu (na ręce Agaty Szkopińskiej) unikatowego „Obiektu Dziedzictwa Materialnego“, przywiezionego przez Niejakiego Ričardasa Šileikę. W niedzielę 21 września uczestnicy Sejmiku Literackiego odwiedzili Dom Pogranicza w Sejnach, gdzie m.in. obejrzeli wystawę „Misteria Dzieciństwa. Jerzy Ficowski”. Organizatorzy: Attaché ds. kultury Republiki Litewskiej w Polsce Rasa Rimickaitė, Stowarzyszenie Pisarzy Litwy (koordynator – Birutė Jonuškaitė) oraz Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach (koordynator – Agata Szkopińska). Relacje:
http://pogranicze.sejny.pl/17_20_wrzesnia_2015_sejmik_literacki_w_krasnogrudzie,7-1,14869.html, http://punskas.pl/iii-literaturinis-seimelis-krasnagrudoje/.
W dniach 26 lipca–2 sierpnia 2015 roku w miasteczku Soły (Salos) na Litwie odbyła się XII Międzynarodowa Letnia Szkoła Językoznawcza „Academia Grammaticorum Salensis Duodecima”, w której wzięli udział pracownicy naukowi, doktoranci i studenci z ośrodków akademickich i instytutów badawczych z Białorusi, Estonii, Izraela, Litwy, Łotwy, Niemiec, Polski, Rosji, Szwajcarii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Cykle wykładów wygłosili Östen Dahl („Tense, Aspect, Mood and Evidentiality”), Anna Kibort („Argument Structure and Mapping Theory”, Jurģis Šķilters („Formal Semantics”) oraz Wojciech Smoczyński („Introduction to Mycenaean Greek”). Andres Karjus poprowadził zajęcia warsztatowe „Computer-Supported Corpus Linguistics”. Podczas konferencji naukowej „Argument Structure and Clausal Architecture in Baltic: Advances and Outlook” („Argumentų raiška ir sakinio architektūra baltų kalbose: naujos įžvalgos ir perspektyvos”) wyniki swoich najnowszych badań przedstawili: Peter Arkadiev, Axel Holvoet, Nicole Nau, Vladimir Panov, Peeter Tinits, Tom Voits. W ramach dziesiątego już Solskiego Festiwalu Muzycznego (Salų muzikos festivalis) wystąpili: Saulis Petreikis, Rimvydas Mitkus i chór Canticum Novum, Kowieński Kwartet Smyczkowy (Kauno styginių kvartetas) i solistka Joana Daunytė; duet Chiaroscuro, Chris Ruebens Ensemble, CinAmono 4. Najmłodsi uczestnicy letniej szkoły obejrzeli spektakl „Eglė žalčių karalienė“ (wyst. „Stalo teatras“). Warszawską bałtystykę reprezentowali prof. dr hab. Axel Holvoet (inicjator, organizator i kierownik naukowy, wykładowca letniej szkoły – temat prezentacji: „Control properties in infinitival goal adjuncts in Baltic”), mgr Marta Grzybowska, mgr Agnieszka Rembiałkowska, lic. Marceli Łagoda oraz Andrzej Żak. Organizatorzy: Stowarzyszenie „Academia Salensis” i Uniwersytet Wileński (częściowo w ramach międzynarodowego projektu współfinansowanego przez UE Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich „Valency, Argument Realisation and Grammatical Relations in Baltic”). Informacje (w tym materiały wykładów) – na stronie Stowarzyszenia „Academia Salensis” › academiasalensis.org.
11 czerwca 2015 roku w Pałacu na Wyspie w Łazienkach miała miejsce gala wręczenia nagród Forum Współpracy i Dialogu Polska-Litwa. Tegorocznymi laureatami zostali prezydent Valdas Adamkus oraz poeta i eseista Tomas Venclova.
Na zdjęciu bałtystyczna delegacja z Tomasem Venclovą.
9 czerwca 2015 roku odbył się wykład poświęcony programom wspomagającym tłumaczy (CAT). Poprowadziła go dla nas dr Magdalena Grzymajło, tłumaczka z wieloletnim doświadczeniem.
8 czerwca 2015 roku Zuzanna Grobelny, absolwentka Bałtystyki, a obecnie specjalistka ds. rekrutacji, przeprowadziła dla nas wykład-pogadankę „Potencjał bałtysty na rynku pracy”.
21 maja 2015 roku gościem Pracowni Polsko-Bałtyckich Kontaktów Kulturowych był dr MICHAŁ LASZCZKOWSKI, który wygłosił wykład zatytułowany: POLSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE NA ŁOTWIE. JEGO BADANIE I OCHRONA, w ramach cyklu „Bałtowie dalecy i bliscy”.
Michał Laszczkowski, historyk, organizator prac konserwatorskich przy obiektach polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. Autor i współautor książek nt. polskiej obecności na Politechnice Ryskiej. Od 2012 r. realizuje projekt inwentaryzacji nagrobków polskich na cmentarzach na terenie dawnych Inflant Polskich – Latgalii. Organizował prace konserwatorskie m.in. przy XIX-wiecznym karcerze studenckim w Rydze (malowidła ścienne); przy grobowcu (m.in. A. Gierymskiego, J. Bohdanowicz) na Campo Verano w Rzymie; cmentarzach i kościołach kresowych (m.in. Farze Witoldowej w Nowogródku, Kolegiacie św. Trójcy w Ołyce na Wołyniu). Jest jednym z założycieli i prezesem Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.
15 maja 2015: W konkursie moskalikowym zorganizowanym w ramach DNI BAŁTYSTYKI zwyciężył wierszyk: Kto powiedział, że Litwini / to już nie są nasi bracia, / tego wokół rynku w Gdyni / pognam zimą w samych gaciach (autor się nie ujawnił). Wyróżniony zaś został wierszyk: Stroisz miny, że kibiny / mają zapach botuliny? / oddasz życie za te kpiny, / jedząc bliny z Ignaliny. / Kto wygłosi zaś nowiny: „cepeliny są jak z gliny”, / niech zaplata gobeliny / na Bałtaragisa młyny. Jego autorką jest Kasia Burzyńska, która w nagrodę dostaje koszulkę z Salomėją Nėris. Pełna lista moskalików znajduje się tutaj. Inspiracją do zorganizowania konkursu był moskalik Wisławy Szymborskiej: Kto powiedział, że Łotysze / używają ludzkiej mowy, / z listy zdrowych go wypiszę / pod murami Częstochowy.
13 maja 2015 roku spotkaliśmy się na tradycyjnym bałtystycznym czytaniu poezji pod kasztanowcami. Naszymi ulubieńcami okazali się Marcelijus Martinaitis i niezawodny… K.I.Gałczyński.
W dniach 11-15 maja 2015 roku świętowaliśmy DNI BAŁTYSTYKI w ramach Dni Polonistyki 2015. Poniżej program.
25 kwietnia 2015 roku odbył się Dzień Otwarty UW, na którym zaprezentowała się także Bałtystyka. Było wesoło, kolorowo i przebojowo – nasze stoisko cieszyło się sporym zainteresowaniem.
W dniach 14-16 kwietnia 2015 roku gościem Katedry była Pani Irena Aleksaitė, wybitna litewska tłumaczka, autorka przekładów książek Gombrowicza, Mrożka, Konwickiego, Kraszewskiego i wielu innych, laureatka Nagrody Świętego Hieronima za najlepszy przekład w roku 2012 przyznawanej przez Litewski Związek Tłumaczy Literatury. Pani Irena Aleksaitė przygotowała dla nas dwa wykłady: pierwszy dotyczył przekładu literackiego oraz ogólnych zagadnień praktyki translatorskiej, drugi poświęcony był tłumaczeniom ustnym.
25 marca 2015 roku gościem Pracowni Polsko-Bałtyckich Kontaktów Kulturowych był Profesor Daiki Horiguchi, japoński językoznawca z Uniwersytetu Iwate specjalizujący się w języku łotewskim oraz rosyjskim. Profesor Horiguchi jest autorem pierwszego w Japonii podręcznika do nauki języka łotewskiego; popularyzuje także kulturę łotewską w swoim kraju. Profesor wygłosił wykład zatytułowany Latvija un Japāna – tik tālu un tik tuvu (Łotwa i Japonia – tak daleko i tak blisko), spotkanie poprowadziła dr Monika Michaliszyn.
10 marca 2015 roku gościem Katedry była Erika Malažinskaitė z wileńskiego Instytutu Literatury Litewskiej i Folkloru. Erika wygłosiła dla nas wykład: „Lietuvių meninio vertimo teorinės minties raida XX amžiuje”.
W dniach 4–6 marca 2015 roku w Druskiennikach odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa Lietuvių literatūra ir kultūros kontekstai. Warszawską Bałtystykę reprezentowały dr Joanna Tabor, która wygłosiła referat: Esė žanras kaip atsakymas į šiuolaikinio skaitytojo poreikius, i studentka II roku studiów magisterskich Zosia Mitan, z referatem: Sauliaus Tomo Kondroto <vartai į laisvę> – lietuviškas magiškas realizmas.
W połowie lutego 2015 roku ruszyła nowa bałtystyczna strona internetowa: www.baltystyka.uw.edu.pl.
20 stycznia 2015 roku odbyło się pierwsze z cyklu spotkań poświęconych litewskiemu teatrowi. Wykład nosił tytuł: „Od litewskich wieczorów do międzynarodowych festiwali teatralnych, czyli krótka historia litewskiego teatru” i towarzyszyła mu projekcja spektaklu VĖLINĖS (DZIADY) A. Mickiewicza w reżyserii Jonasa Vaitkusa.
Spotkanie prowadziła KAROLINA MATUSZEWSKA, absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie.
